“Personal Statement” - VIết sao cho sống động?

Điểm GPA đại học, điểm test các kỳ thi tuyển sinh, thư giới thiệu, và bài luận văn giới thiệu bản thân (“personal statement”) là những phần có tính quyết định nhất trong hồ sơ xin nhập học vào các chương trình cao học và tiến sĩ.  Ban tuyển sinh dùng personal statement để phác hoạ một bức tranh giúp họ phân biệt sinh viên này với những sinh viên khác.  Vì vậy, sinh viên nên đầu tư thật nhiều thời gian và công sức để làm cho bài personal statement nổi bật.

 

Một nguyên tắc quan trọng khi soạn personal statement là KỂ CHUYỆN SỐNG ĐỘNG.  Đừng viết một bài tường trình khô khan về tiểu sử của bạn hay viết một dạng “luận văn nghiên cứu tốt nghiệp.”  Sinh viên được khuyên nên chọn một đề tài cụ thể và kể chuyện theo sát đề tài đó.  Có một đề tài nhất định và một hay một chuỗi câu chuyện với những chi tiết minh hoạ sống động, bài personal statement sẽ để lại hình ảnh đẹp lâu dài nơi nhân viên tuyển sinh.  Một thí dụ về đề tài là tuổi thơ của bạn đã ảnh hưởng đến bạn ra sao trong quyết định muốn theo đuổi ngành y, hay bạn đã vượt qua những hậu quả của một tai nạn trước đây ra sao để tiếp tục giấc mơ trở thành vận động viên?  Khi đã chọn đề tài, hãy cố gắng đừng “nhét” vào bài viết những chi tiết, câu chuyện khác không liên quan hay hỗ trợ gì cho đề tài này.

 

Nhưng viết làm sao cho “sống động”? 

 

Có ba qui tắc lớn:

 

1. Đừng liệt kê những tính từ hay trạng từ mô tả, mà hãy minh hoạ bằng cách kể chuyện;
 

2. Mô tả cảm xúc đối với sự kiện và giải thích ảnh hưởng của những cảm xúc này lên các quyết định của bạn;
 

3. Dùng văn ngắn gọn, giản dị, động từ hành động.  

 

Ngoài ra, không nên nhập đề bằng cách tóm tắt nội dung bài viết theo kiểu viết luận văn tốt nghiệp hay tài liệu nghiên cứu.  Muốn "nhấn," personal statement phải gợi tò mò hứng thú nơi người đọc.  Nên bắt đầu bằng cách kể lại chi tiết nào gây ấn tượng nhất trong câu chuyện bạn muốn kể, rồi từ đó dẫn người đọc đi tiếp (xem thí dụ 1 và 8), hoặc đưa ra một kết luận, nhận xét, ý tưởng thú vị, rồi từ đó bắt đầu giải thích (xem thí dụ 6).

 

Bài viết này sưu tập từ nhiều nguồn một số đoạn mẫu bài personal statement, trước và sau khi được một chuyên viên hiệu đính sửa đổi, và phân tích sự khác nhau giữa đoạn văn gốc và đoạn văn hiệu đính để bạn đọc tham khảo.  Hầu hết các đoạn văn chọn lọc là phần nhập đề, được xem là phần quan trọng nhất trong bài personal statement.  Những thí dụ cụ thể hy vọng giúp bạn đọc dễ nắm bắt được cách viết và tự hiệu đính bài luận văn riêng của mình.

 

Thí dụ 1

 

TRƯỚC HIỆU ĐÍNH

 

I am a compilation of many years of experiences gained from overcoming the relentless struggles of life.

 

SAU HIỆU ĐÍNH

 

I was six years old, the eldest of six children in the Bronx, when my father was murdered.

 

NHẬN XÉT

 

Câu văn gốc sáo rỗng, mơ hồ.  Câu văn hiệu đính cho những chi tiết cụ thể làm người đọc thấy rõ những gì tác giả trải qua KHÁC người khác ra sao, kích thích người đọc xem tiếp.

 

Thí dụ 2

 

TRƯỚC HIỆU ĐÍNH

 

Although Mom and I are very different people, I consider her the most profound influence on my values and the person I have become. I constantly try to emulate her.

 

SAU HIỆU ĐÍNH

 

I love jogging, tennis, skiing; she considers walking to the car to be exercise. My alarm clock rings at 6:30 AM on Sunday; her day begins at noon. I need a certain amount of time pressure to produce my best; she hates a last-minute rush. Yet, despite these irritating differences, Mom has set an example of determination, professional excellence, and service to the community that I am constantly trying to emulate.

 

NHẬN XÉT

 

Đoạn văn hiệu đính đã làm hai việc quan trọng: minh hoạ tính từ “different” của đoạn văn gốc bằng thí dụ cụ thể, dễ nhớ, và, giải thích đơn giản vì sao tác giả luôn phấn đấu noi theo tiêu chuẩn của mẹ.

 

Thí dụ 3

 

TRƯỚC HIỆU ĐÍNH

 

I worked long hours for many weeks to train for XXX competition.

 

SAU HIỆU ĐÍNH

 

Every morning I awoke at 5:00 to sweat, tears, and blood as I trained on the uneven bars hoping to bring the state gymnastics trophy to my hometown.

 

NHẬN XÉT

 

Đoạn hiệu đính trở nên sống động nhờ vào chi tiết minh hoạ cụ thể tác giả làm gì, với tâm trạng ra sao, để luyện tập, và thêm vào một giá trị quan trọng về hoài bão:  to bring the state gymnastics trophy to my hometown.  Minh hoạ làm đoạn văn sống động, dễ nhớ.  Giải thích hoài bão làm tác giả nổi bật lên trong nhóm những người cũng luyện tập say mê khác.

 

Thí dụ 4 - Luận văn xin học MBA

TRƯỚC HIỆU ĐÍNH

 

David Ogilvy got me interested in advertising, but it was Lester Wunderman who got me interested in business. An academic record can state a lot about a person’s character. A high academic record shows discipline, determination, and responsibility. However, an academic record does not show the struggles in a student’s life that can dramatically hinder the student’s performance. In my life, I have had many obstacles to overcome and experiences to learn from. My struggles in life have gained me strength and empowered my determination for success.

 

SAU HIỆU ĐÍNH

 

Whenever I have set a goal in life, my mind has always drifted to the example set by Lester Wunderman. Growing up poor amidst the Great Depression, he went on to become a marketing mastermind, responsible for innovative direct media techniques such as the insert card and "Gold Box".

 

Wunderman was never content to accept setbacks.  I have always sought to emulate him by emerging from obstacles - not with a sense of defeat - but with a renewed sense of determination and greater problem-solving skills.

 

NHẬN XÉT

 

Đoạn văn gốc dài mà đem lại rất ít thông tin; nhiều thông tin có tính lập lại.  Đoạn này cũng không giải thích “Lester Wunderman” là ai, có đặc điểm gì tác giả muốn noi theo.  Đoạn văn hiệu đính cho người đọc biết đặc điểm của nhân vật “Lester Wunderman” và, trong đoạn kế tiếp, giải thích Lester ảnh hưởng tác giả ra sao.  Đây cũng là một thi dụ về sức mạnh của văn đơn giản,với động từ hành động: thay vì viết “I have had many obstacles to overcome and experiences to learn from,” nên viết “ I have always sought to emulate him by emerging from obstacles,” hay viết “I have always tried to overcome obstacles with determination.”

 

Thí dụ 5 - Luận văn xin học cao học ngành kỹ thuật

 

TRƯỚC HIỆU ĐÍNH

 

I am especially interested in electrical engineering because I find being able to understand arts, computers, and other electrical items and being able to adapt them to my own specifications particularly satisfying. My choice of A level subjects, maths, Physics and design technology are a good preparation for a degree in electrical engineering.

 

SAU HIỆU ĐÍNH

 

For as long as I can remember, computers and other electrical devices have fascinated me. Whenever I encounter such an item, I seek to understand every aspect of its operation and immediately begin adapting it to my own specifications.

 

NHẬN XÉT

 

Đoạn văn hiệu đính ngắn gọn, mạnh mẽ, nhấn mạnh một cách giản dị sự say mê tự nhiên của tác giả đối với máy vi tính và các thiết bị điện, đồng thời giải thích sự say mê đó được thể hiện ra sao.  Đây là một thí dụ cho thấy sức mạnh của văn giản dị, với động từ hành động: thay vì viết “I find being able to adapt them to my own specifications particularly satisfying,” đoạn hiệu đính sửa lại là “I immediately begin adapting it to my own specifications.”  Trong đoạn văn gốc, câu đầu tiên dài và yếu, làm loãng trọng tâm.  Câu thứ hai liệt kê những thứ không cần thiết: bạn đã cung cấp thông tin này trong resume hay bảng điểm GPA rồi, phải không? Hãy cố gắng tránh “liệt kê” khi viết personal statement.

 

Thí dụ 6 - Luận văn xin học ngành nha sĩ

 

TRƯỚC HIỆU ĐÍNH

 

Dentistry is a subject I have become interested in through personal experiences. This includes having orthodontic treatment myself and through discussions with friends that are undergraduate dental students. My interest in dentistry has been furthered through work experiences I have undertaken, which has given me an insight to many branches of Dentistry. The strong practical element is what especially draws me. I enjoy using manual skills to network and build computers. This requires operating in a small space within a computer cache using tools in a delicate environment.

 

SAU HIỆU ĐÍNH

 

I am fascinated with dentistry because I love to network and build computers.

 

If I spoke these words aloud, many people would scratch their heads and appear confused. At first glance, this statement appears absurd. On a closer look, however, it makes perfect sense.

 

When I work on computers, I must operate within a tiny space inside a computer cache, taking extreme care to avoid damaging the delicate equipment. As a dentist, I will also perform my duties within the smallest of spaces, using tiny instruments on fragile surfaces.

 

NHẬN XÉT

 

Câu đầu tiên của đoạn văn gốc không có thông tin gì đáng quan tâm, trong khi câu đầu tiên của đoạn văn hiệu đính lôi cuốn tức thời nhờ vào sự so sánh khá hứng thú:  thao tác của nha sĩ và thao tác khi làm việc với máy vi tính.  Kế đó, đoạn văn hiệu đính giải thích sự so sánh bằng hai câu văn song song về cấu trúc, rất dễ đọc, gây ấn tượng.  Trong đoạn văn gốc, sử dụng những từ “personal experiences,” “insight to many branches of dentistry” và “strong practical element” có vẻ sáo rỗng, mơ hồ.

 

Thí dụ 7- Luận văn xin học ngành y

 

TRƯỚC HIỆU ĐÍNH

 

I have a younger sister who was born premature. As a result, I am interested in helping children like her by becoming a neonatologist.

 

SAU HIỆU ĐÍNH

 

When I think of something that weighs two pounds, I think of a book, a full mug of coffee, a bunch of grapes. I don’t think of a person. Yet that’s how much my sister weighed when she was born prematurely. I can still remember the way the doctor’s hands looked enormous next to her tiny body, and the way my parents and I felt knowing that those hands bore the responsibility for her life. Watching the physician work around the clock to ensure my sister’s health, I realized that I wanted to be part of something so important.

 

NHẬN XÉT

 

Đoạn văn hiệu đính đưa ra minh hoạ so sánh sống động – em bé sơ sinh nhẹ ký được mô tả gây cho tác giả những cảm xúc ra sao, từ đó dẫn đến câu cuối đoạn trình bày quyết định của tác giả theo ngành này là quyết định “to be part of something so important.”  Nhờ sự sống động này, đoạn văn gây được ấn tượng đáng  nhớ mà đoạn văn gốc không có.

 

Thí dụ 8- Luận văn xin học ngành y

 

TRƯỚC HIỆU ĐÍNH

 

I could check blood sugar when ten. I could give insulin injections when twelve. I could perform peritoneal dialysis exchanges when fifteen. My mother died at seventeen.

 

We did everything we could but it was not enough.

 

SAU HIỆU ĐÍNH

 

My mother was a diabetic.  At ten, I knew how to check her blood sugar levels, and at twelve I took over her insulin injections. At fifteen, I was performing her peritoneal dialysis exchanges on a regular basis. I did everything I could for my mother, but it wasn't enough. She died when I was seventeen.

 

My feelings of grief and helplessness changed me forever. I vowed I would do everything I could to help others like her, and that if I couldn't save them, I would at least fill their final days with dignity and compassion.  I became interested in medicine.

 

NHẬN XÉT

 

Viết ngắn gọn thường hiệu quả và gây ấn tượng tích cực.  Nhưng đoạn văn gốc này quá ngắn không thể hiện sự liên kết giữa các ý và câu, nên không cung cấp được thông tin cần thiết.  Đoạn văn hiệu đính giải thích bệnh của mẹ tác giả và diễn tả cảm xúc của tác giả trước cái chết của mẹ, từ đó dẫn đến động cơ muốn theo đuổi nghề y.

 

Thí dụ 9 - Luận văn xin học cao học ngành Giáo dục

 

TRƯỚC HIỆU ĐÍNH

 

My purpose for seeking a Doctorate Degree in Educational Leadership is to expand my knowledge of theory and research methods as it pertains to education. I especially want to fine-tune my research skills as I feel that the importance of gaining research skills is imperative to becoming a lifelong learner and developing intellectual self-actualization as I prepare myself for a career in Education. I realize the importance of gaining credibility among my future colleagues and people that I will be serving in the field.

 

My view of Education is that of a reformist. I have a particular interest in the improvement of homeless individuals, single mothers and women of color. Because of my own experience with both homelessness and single motherhood, I know the feeling of helplessness as you are sinking deeper and deeper in desperation that you feel that you will never recover from it. I have seen how generations of these people have become prisoners by being illiterate and /or insufficiently educated around our city with little or no hope of getting free from their bondage. Although I have struggled hard to get myself out of this situation I refuse to forget.

 

SAU HIỆU ĐÍNH

 

As a single mother who has confronted homelessness and poverty, I am committed to reforming public education. I have a particular interest in improving the accessibility of schooling to homeless individuals, single mothers, and disadvantaged women of color. As a result of my own experiences, I am familiar with the despair and frustration endemic to individuals struggling to survive. I am convinced that increasing individuals' access to education can make the difference between despondency and hope. I am applying for my doctorate in educational leadership so that I can pursue my life-mission: to make education accessible to all.

 

NHẬN XÉT

 

Đoạn đầu của đoạn văn gốc viết hơi lòng vòng và cho những thông tin đơn điệu.  Ban tuyển sinh sẽ không quan tâm chuyện bạn muốn “fine-tune” “research skills” hay “gaining credibility,” và điều này cũng không làm tăng tính cạnh tranh của bạn so với các ứng viên khác.  Đoạn văn hiệu đính nhấn mạnh việc tác giả muốn cải cách giáo dục công cộng và giải thích bằng những chi tiết cụ thể: “single mother,” “confronted homelessness and poverty”…  Câu cuối cùng của đoạn hiệu đính có ấn tượng mạnh mẽ nhờ cách dùng động từ hành động và trình bày hoài bão đem lại lợi ích cho cộng đồng:  pursue my life-mission: to make education accessible for all.”

Phạm Khoa (tổng hợp) - theo www.nguoi-viet.com